Akademia Dublańska 1855-1945

Tytuł monografii Akademia Dublańska 1854‒1945 jest skrótowy i symboliczny, ponieważ w niniejszej książce omówiono powstanie i dzieje rolniczej placówki dydaktyczno-naukowej w Dublanach w ciągu blisko stu lat. Działała ona kolejno pod nazwami: Szkoła Gospodarstwa Wiejskiego (1855‒1877), Wyższa Szkoła Rolnicza (1878‒1900), Akademia Rolnicza (1901‒1919), Wydział Rolniczo-Lasowy Politechniki Lwowskiej (1920‒1939), Instytut Rolniczy i Instytut Lasowy (1939‒1941, 1944‒1945) oraz Staatliche Landwirtschaftliche Fachkurse [Państwowe Fachowe Kursy Rolnicze] i Staatliche Forstliche Fachkurse [Państwowe Fachowe Kursy Leśnicze] (1942‒1944). Uczelnia ta, obok Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie oraz Uniwersytetu Poznańskiego, była jednym z głównych ośrodków akademickiego kształcenia rolniczego w Polsce w drugiej połowie XIX wieku i pierwszej połowie wieku XX.

W pierwszym rozdziale przedstawiono historię nauczania rolnictwa w ośrodku lwowskim, zarówno na poziomie uniwersyteckim, jak i średnim, przed powstaniem szkoły w Dublanach. W rozdziale drugim opisano zabiegi Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego w sprawie utworzenia szkoły i jej funkcjonowanie jako prywatnej placówki pod auspicjami tego towarzystwa do roku 1877, tzn. momentu przejęcia przez Wydział Krajowy. W rozdziale trzecim, obejmującym lata 1877‒1900, omówiono stopniowe przekształcanie średniej szkoły rolniczej w placówkę o statusie szkoły wyższej i tworzenie jej zaplecza naukowego. Czwarty rozdział dotyczy działalności Akademii Rolniczej w Dublanach w latach 1901‒1919 jako wyższej placówki, chociaż nie w pełni akademickiej, ale prowadzącej wielokierunkową działalność, nie tylko naukowo-dydaktyczną. W rozdziale piątym przedstawiono funkcjonowanie placówek afiliowanych przy Akademii Rolniczej. Uczelnia Dublańska osiągnęła najwyższy status naukowy w okresie międzywojennym, kiedy funkcjonowała jako Wydział Rolniczo-Lasowy Politechniki Lwowskiej, co zostało opisane w rozdziale szóstym. Z kolei w rozdziale siódmym przedstawiono sytuację tej placówki w czasach drugiej wojny światowej. Rozdział ósmy, zawierający krótkie biografie dublańskiej kadry naukowo-dydaktycznej, ukazuje wpływ tej Uczelni na polskie życie, przede wszystkim naukowe, ale także społeczne, wojskowe i polityczne, zarówno w II RP, jak i po drugiej wojnie światowej. Pracę uzupełniają opracowane na podstawie źródeł archiwalnych, czasopism i materiałów drukowanych aneksy obejmujące spisy uczniów i studentów dublańskiej uczelni (do roku 1918), wykazy inżynierów rolników i inżynierów leśników z lat 1919‒1939, absolwentów Instytutu Rolniczego w latach 1939‒1941 oraz wykazy doktoratów i habilitacji uzyskanych w latach 1920‒1939.