dostępny w formie elektronicznej
Nasilenie ekstremalnych zjawisk pogodowych stawia zupełnie nowe wyzwania przed inwestorami, projektantami i wykonawcami infrastruktury związanej z retencjonowaniem wód i przeciwdziałaniem erozji wodnej. Kiedy naturalna zdolność retencjonowania wody w zlewni maleje, tworzą się szybkie drogi odpływu wód opadowych i roztopowych na powierzchni terenu. Dlatego niezbędne są działania podejmowane w celu minimalizacji ryzyka powodzi i suszy.
W latach 1998–2005 Lasy Państwowe podjęły działania z zakresu małej retencji wodnej mające na celu przewrócenie optymalnych warunków siedlisk przesuszonych. Wybudowano 1124 zbiorniki wodne o łącznej pojemności retencyjnej 8,4 mln m3, wykonano także 2216 obiektów piętrzących – głównie na urządzeniach melioracyjnych. Łączna kwota zrealizowanych przedsięwzięć wyniosła 38,6 mln zł, zaś środki finansowe pochodziły głównie z funduszu leśnego, przy niewielkim udziale środków: pomocowych z NFOŚiGW, WFOŚiGW, Ekofunduszu i zagranicznych Funduszu Phare.
Kontynuacja działań zapoczątkowanych w 1998 r. znalazła odzwierciedlenie w Projektach małej retencji nizinnej i górskiej, realizowanych w latach 2007–2015 oraz 2016–2023 w ramach środków zewnętrznych Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko”. Lasy Państwowe zaplanowały przeznaczenie pozyskanych środków dofinansowania na realizację obiektów małej retencji celem poprawy bilansu wodnego małych zlewni, zminimalizowania skutków suszy w ekosystemach leśnych oraz przeciwdziałania powodziom i podtopieniom o charakterze lokalnym.
Jednym z założeń projektów było wspieranie prośrodowiskowych metod naturalnych (ang. Nature based solutions) retencjonowania wody w lasach. W ramach przedsięwzięcia realizowane były również cele pośrednie, polegające na zachowaniu różnorodności biologicznej obszarów wodno-błotnych oraz renaturyzacji bagien i mokradeł.
W ramach zakończonych już projektów małej retencji oraz adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu Lasy Państwowe zrealizowały, począwszy od 2007 r., działania mające na celu rozwijanie systemów małej retencji oraz ochronę przed erozją wodną o wartości ponad 860 mln zł, w wyniku których zretencjonowano ponad 47,4 mln m3 wody.
Obecnie procedowane projekty stanowią kontynuację działań dotyczących rozwoju małej retencji nizinnej oraz przeciwdziałania erozji wodnej na terenach nizinnych i górskich poprzez realizację ponad 1600 obiektów i kompleksowych zadań, w tym również niewielkich zbiorników retencyjnych (o pojemności do kilkuset tysięcy m3).
Nowością jest formalny udział partnerów z jednostek naukowych, którymi są: Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu (UPP), Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (UAM) oraz Centrum Ochrony Mokradeł.
